Wat is palliatieve sedatie? Verschil met euthanasie uitgelegd?
Als iemand in de laatste levensfase komt, kan palliatieve sedatie een onderwerp van gesprek worden. Dat roept vaak vragen op. Wat houdt het precies in? En hoe verschilt het van euthanasie?
In deze blog leggen we het rustig en duidelijk uit. Voor naasten en voor iedereen die ermee te maken krijgt. Want begrijpen wat er gebeurt, geeft rust. Juist in een tijd waarin elke dag telt.
Wat is palliatieve sedatie?
Soms is het lijden in de laatste levensfase zo intens, dat verzachten niet meer lukt met gewone zorg. Palliatieve sedatie kan dan verlichting brengen. Om pijn, benauwdheid of angst niet voelbaar te maken. Het wordt ingezet om ondraaglijk lijden te verlichten als er geen andere opties meer zijn. Om ondraaglijke pijn, benauwdheid of angst niet voelbaar te maken.
“Kan je overlijden aan palliatieve sedatie?”
Het antwoord is: nee. Palliatieve sedatie wordt ingezet als iemand in de laatste weken van het leven zit. En het overlijden heel dichtbij is, meestal binnen 2 weken.
Iemand overlijdt aan de ziekte, niet van de sedatie zelf.
Wanneer wordt palliatieve sedatie toegepast?
Wanneer patiënten zich in de laatste levensfase bevinden, waarbij het overlijden naar verwachting binnen 14 dagen zal plaatsvinden. Het doel is om refractaire symptomen – klachten die ondanks intensieve behandeling onbehandelbaar blijven – te verlichten. Hierbij kan je aan ernstige pijn, verwardheid (delier), benauwdheid, angst of misselijkheid denken.
De arts kijkt samen met het zorgteam, de patiënt en de naasten of deze stap nodig is. Alleen als iedereen begrijpt en voelt dat dit de juiste keuze is, wordt sedatie gestart.
Vormen van palliatieve sedatie
1. Continue palliatieve sedatie
Hierbij wordt het bewustzijn van de patiënt verlaagd totdat het overlijden optreedt. Deze vorm wordt toegepast als de stervensfase is begonnen en de klachten ondraaglijk en onbehandelbaar zijn. Gedurende deze periode wordt geen voeding of vocht meer toegediend, omdat dit het lijden kan verergeren en geen medisch voordeel meer oplevert.
2. Intermitterende palliatieve sedatie
Hierbij wordt het bewustzijn tijdelijk verlaagd, bijvoorbeeld om periodes van onrust of pijn te overbruggen. Deze methode kan ook gebruikt worden om later nog overleg met de patiënt mogelijk te maken over verdere stappen.
3. Acute palliatieve sedatie
Hierbij wordt toegepast in plotselinge en zeer ernstige situaties, zoals verstikking of verbloeding, waarbij snel overlijden wordt verwacht. De arts grijpt in om acuut lijden te verlichten en het comfort van de patiënt te waarborgen.
Hoe werkt palliatieve sedatie?
De arts geeft een kalmerend middel, meestal via een infuus of prik, om het bewustzijn te verlagen en rust te brengen. Vaak is dat midazolam, een middel dat snel werkt. De dosis wordt zorgvuldig afgestemd op wat iemand nodig heeft. Tijdens de sedatie blijft de arts goed letten op tekenen van ongemak. Pijnstilling loopt gewoon door, maar wordt niet gebruikt om te sederen. Vocht en voeding worden meestal niet meer gegeven, omdat het lichaam daar geen behoefte meer aan heeft.
Verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie
Palliatieve sedatie
- De patiënt overlijdt aan de ziekte, niet door de sedatie
- Proces verloopt geleidelijk, met continue medische begeleiding
- Wordt ingezet in de laatste levensfase, als klachten onbehandelbaar zijn
Doel: het lijden verlichten door het bewustzijn te verlagen
Euthanasie
- Overlijden volgt op toediening van een dodelijk middel
- Alleen toegestaan onder strikte voorwaarden en na toetsing
- Het proces is kort en gepland
Doel: het leven actief beëindigen op verzoek van de patiënt
”In de laatste dagen werd mijn moeder steeds onrustiger. Ze had het benauwd, was angstig, en slapen lukte niet meer. Dankzij palliatieve sedatie kon ze eindelijk ontspannen. Waardoor ik dat ook kon. Ik zat naast haar, hield haar hand vast en zag hoe de spanning van haar gezicht verdween. Dat gaf ons als gezin rust.”
– Nabestaande
De rol van de zorgverlener
Verpleegkundigen en verzorgenden spelen een belangrijke rol bij palliatieve sedatie. Zij signaleren klachten, observeren het effect van medicatie en rapporteren veranderingen aan de arts. Daarnaast bieden zij emotionele ondersteuning aan naasten, die vaak worstelen met afscheid, onzekerheid en verdriet. Heldere uitleg over wat men kan verwachten, helpt om angst en onduidelijkheid weg te nemen.
Palliatieve sedatie thuis
Thuis sterven onder sedatie is vaak mogelijk, met de juiste ondersteuning. Attenza maakt dit mogelijk. Wij werken samen met de huisarts en het thuiszorgteam om dit veilig en menselijk te laten verlopen. Thuis, in de vertrouwde omgeving. Met vaste gezichten, heldere afspraken en 24/7 zorg bieden we rust in een intensieve tijd. Want juist als elke minuut telt, is er niets belangrijker dan comfort en verbondenheid.
Heb je een vraag?

Contactformulier
Ontdek meer
Wat is palliatieve zorg?
Lees verder in onze kennisbank en leer hoe palliatieve zorg helpt om de laatste levensfase zo comfortabel en betekenisvol mogelijk te maken.
Klantverhaal
Ap’s vader kreeg de kans om thuis, omringd door zorg en liefde, zijn laatste wens te vervullen. Dit werd mogelijk dankzij de zorg van Attenza.
24-uurszorg
Attenza biedt 24-uurszorg thuis, met zorgverleners die continu aanwezig zijn om te zorgen voor fysieke, psychische en emotionele ondersteuning.